ฉันทำงานในบริษัทแห่งหนึ่งที่ทำกาแฟ เราต้องชิมกาแฟอยู่บ่อย ๆ เพื่อเปรียบเทียบรสชาติและกลิ่น ฉันทราบดีว่าอนุญาตให้ชิมสิ่งต่าง ๆ ในช่วงถือศีลอดได้ ถ้าท่านมั่นใจได้ว่าไม่ดื่มสิ่งใดเข้าสู่ร่างกาย ตอนที่ฉันชิมกาแฟฉันพยายามอย่างมากที่จะทำให้มั่นใจว่าฉันไม่ได้กลืนอะไรเข้าไปแม้แต่น้อย แต่เป็นการชิมกาแฟเพื่อให้รับรู้ถึงรสชาติของมัน ดังนั้นการชิมกาแฟจะทำให้การถือศีลอดเสียหรือไม่ ?
หากคนที่ถือศีลอดจะต้องชิมอาหารก็นับว่าไม่มีความผิดแต่ประการใด และไม่มีผลกระทบต่อการถือศีลอดตราบใดที่อาหารนั้นยังไม่ได้เข้าสู่ช่องคอของผู้ที่ถือศีลอด หลักการนี้นำไปใช้กับการชิมกาแฟและสิ่งอื่น ๆ ได้เช่นเดียวกัน
หากเขาชิมโดยปราศจากความจำเป็นใด ๆ ที่จะต้องกระทำเช่นนั้นถือว่า มักรูฮฺ (สิ่งที่น่ารังเกียจตามหลักนิติศาสตร์อิสลาม) แต่มันไม่ได้ทำให้การถือศีลอดเป็นโมฆะ
ท่าน อิบนุ อับบาส (รดิยัลลอฮุ อันฮุ)กล่าวว่า “ไม่มีความผิดด้วยกับการชิมสิ่งที่กำลังปรุงหรืออะไรก็ตาม” [รายงานโดย อิหม่ามบุคอรียฺ]
อิหม่าม อะหฺมัด กล่าวว่า “ฉับชอบที่จะหลีกเหลี่ยงการชิมมากกว่า แต่ถ้าใครจะกระทำสิ่งนั้นก็ไม่มีผลกระทบใดกับเขาและไม่มีความผิดแต่ประการใด” [อัล-มุฆนียฺ 4/359]
ชัยคฺ อิสลาม อิบนุ ตัยมียะฮฺ กล่าวใน อัล-ฟะตาวา อัล-กุบรอ (4/474) ว่า “การชิมอาหาร คือ “มักรูฮฺ” (สิ่งน่ารังเกียจ) หากว่าไม่มีความจำเป็นที่จะต้องกระทำอย่างนั้น แต่มันไม่ได้ทำให้การถือศีลอดเป็นโมฆะแต่อย่างใด”
มีคนถาม เชค อิบนุ อุษัยมีน ที่อยู่ในหนังสือ ฟะตาวา อัล-ศิยาม (หน้า 356) ว่า การถือศีลอดจะเป็นโมฆะโดยการชิมอาหารหรือไม่?
ท่านตอบว่า “การถือศีลอดจะไม่ถูกทำให้เป็นโมฆะโดยการชิมอาหารตราบใดที่คนหนึ่งไม่กลืนมันเข้าไป แต่จะต้องไม่กระทำเช่นนั้นนอกจากมีความจำเป็น ในกรณีนี้ หากว่ามีเศษอาหารตกเข้าไปในกระเพาะโดยบังเอิญ การถือศีลอดของท่านไม่ถือว่าเป็นโมฆะ” [ในฟะตาวา อัล-ลัจญนะฮฺ อัล-ดาอิมะฮฺ (10/332)]
หากรสชาติและกลิ่นยังคงอยู่ก็จะไม่มีผลกระทบใด ๆ กับการถือศีลอด ตราบใดท่านไม่ได้กลืนกินสิ่งใดอย่างตั้งใจ
อิบนุ ซีรีน กล่าวว่า ไม่มีความผิดแต่อย่างใดในการใช้ไม้สิวากที่เปียกชุ่ม เช่น ในช่วงถือศีลอด มีคนกล่าวว่า มันมีรสชาติน่ะ เขาตอบกลับว่า น้ำก็มีรสชาติเช่นเดียวกันแต่ท่านใช้มันชำระล้างปากของท่าน
ถือว่าเป็น “มักรูฮฺ” ที่จะชิมอาหารอย่างเช่น อินทผลัม ขนมปัง และซุป นอกจากมีความจำเป็นเท่านั้น ถ้าอยู่ในกรณีนี้ถือว่าทำได้
ด้วยเหตุผลที่อาหารบางอย่างอาจตกเข้าสู่กระเพาะอันเนื่องจากคน ๆ หนึ่งไม่ได้ตระหนักดีพอ ดังนั้นการชิมอาหารดังกล่าวนี้จึงเป็นเหตุทำให้การถือศีลอดของเขาเสียหาย เช่นเดียวกันเขาอาจมีความต้องการอาหารมากจนเกินไป เขาจึงชิมอาหารไปตามความพอใจและอาจกลืนมันเข้าไป ดังนั้นมันจึงตกเข้าสู่กระเพาะของเขา
ตัวอย่างของความจำเป็น คือเมื่อคนทำอาหารจำเป็นที่จะต้องรู้ว่าอาหารนั้นหวานหรือเค็ม เป็นต้น
หลักการในเรื่องนี้ คือการชิมกาแฟขณะที่ท่านกำลังถือศีลอดไม่นับว่าเป็นเรื่องผิดแต่ประการใด อันเนื่องจากท่านจำเป็นที่จะต้องกระทำเช่นนั้น แต่ท่านต้องระมัดระวังและทำให้มั่นใจว่าไม่มีสิ่งใดตกเข้าสู่กระเพาะของท่าน
……………………………………
ฝ่ายบริการวิชาการ ศวฮ. สำนักงานปัตตานี แปลและเรียบเรียง
ข้อมูลจาก Islam Q&A