หลักการอิสลามกล่าวไว้อย่างไรเกี่ยวกับการรับประทานหอยทาก เท่าที่ทราบมาการปรุงหอยทากนั้นจะปรุงกันสด ๆ โดยมิได้เชือด และในยุคของท่านนบี (ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม) มีการนำเอาหอยทากมาเป็นอาหารหรือไม่
มวลการสรรเสริญเป็นของอัลลอฮฺ
หอยทากมีสองชนิด หอยทากบกและหอยทากทะเล หอยทากบกถูกจัดอยู่ในกลุ่มของแมลงและสัตว์น่ารังเกียจ ซึ่งไม่มีเลือดไหลเวียน ส่วนหอยทากทะเลถูกจัดอยู่ในกลุ่มของสัตว์ที่มีเปลือกเช่นหอย กุ้ง ปูซึ่งเป็นสัตว์ทะเล
ใน เมาซูอะฮฺ อัลอะเราะบิยฺยะฮฺ อัลอะลามิยฺยะฮฺ กล่าวไว้ว่า
หอยทาก (snail) เป็นสัตว์ทะเลที่ไม่มีกระดูกสันหลัง และจัดเป็นหอยชนิดหนึ่ง (shellfish) หอยทากส่วนใหญ่จะมีเปลือกข้างนอกลำตัว บางชนิดมีเปลือกขนาดเล็กอาจอยู่นอกหรืออาจอยู่ใต้ผิวหนัง แต่ส่วนใหญ่จะไม่มีเปลือกคลุมทั้งตัว
หอยทากน้ำจืดจะมีหนวดหนึ่งคู่ ซึ่งจะมีดวงตาอยู่ที่ปลายหนวดที่ยาวทั้งสอง หอยทากรูปกรวย (large sand snail) ถือว่าเป็นศัตรูพืชชนิดหนึ่ง เนื่องจากมันชอบกัดกินพืช บางตัวอาจมีความยาวถึง 10 เซนติเมตร
เกี่ยวกับกฎเกณฑ์การรับประทานหอยทาก
1. หอยทากน้ำจืดจะถูกจัดในกฏว่าด้วยการรับประทานแมลง นักวิชาการส่วนใหญ่ถือว่ามันเป็นสัตว์ต้องห้ามที่จะรับประทาน (หะรอม) อิมานะวาวีย์ (ขออัลลอฮฺทรงเมตตาท่าน) กล่าวไว้ในอัลมัจญมูอ์ (9/16) ว่า มุมมองของเราถือว่ามันต้องห้าม ส่วนทรรศนะของ อบูหะนีฟะฮฺ อิมามอะหมัด และอิมามดาวุด และอิมามมาลิกถือว่ามันหะลาล (อนุญาตให้รับประทาน)
อิบนุอัซม์ (ขออัลลอฮฺทรงเมตตาท่าน) กล่าวว่า ไม่อนุญาตให้รับประทานหอยทากน้ำจืดหรือสัตว์อื่นที่ถูกจัดอยู่ในกลุ่มของ “แมลงหรือปรสิต” เช่น ตุ๊กแก, แมลงสาบ, มด, ผึ้ง, แมลงวัน, ตัวต่อ, หนอน, เหา, หมัด, ตัวเรือด, ไร, ยุง หรืออื่น ๆ ที่ถูกจัดให้อยู่ในประเภทเดียวกัน เนื่องอัลลอฮฺทรงกล่าวว่า “ได้ถูกห้ามแก่พวกเจ้าแล้ว ซึ่งสัตว์ที่ตายเองและเลือดและเนื้อสุกรและสัตว์ที่ถูกเปล่งนามอื่นจากอัลลอฮ์ ขณะเชือดมัน และสัตว์ที่ถูกรัดคอตายและสัตว์ที่ถูกตีตายและสัตว์ที่ตกเหวตายและสัตว์ที่ถูกขวิดตายและสัตว์ที่สัตว์ร้ายกัดกิน นอกจากที่พวกเจ้าเชือดกัน” (อัลมาอิดะฮฺ 5:3) และมีหลักฐานที่เชื่อถือได้ว่าการเชือดต้องทำที่คอเหนือบริเวณเหนื่อหน้าอก จึงเป็นไปไม่ได้ที่จะเชือดพวกมัน ดังนั้นการที่จะกินพวกมันได้ต้องรอให้พวกมันตายเสียก่อน ซึ่งถือว่าไม่มีการเชือดอย่างถูกต้อง ดังนั้นจึงเป็นสิ่งต้องห้าม
ในอัลมุหัลลา (6/76, 77) มัซฮับมาลิกี มิได้กำหนดเงื่อนไขว่าสิ่งมีชีวิตที่ไม่มีเลือดไหลเวียนจะต้องถูกเชือดเสียก่อน แต่พวกเขาได้วางไว้ภายใต้กฎเกณฑ์เดียวกับตั๊กแตนและการวิธีการฆ่าพวกมันก็ด้วยการต้ม ย่าง หรือเจาะด้วยไม้ หรือเข็มจนกว่าจะตายพร้อมกับกล่าวบิสมิลลาฮฺ
ในอัลมุเดาวะนะฮฺ (1/542) กล่าวว่า อิมามมาลิกถูกถามปัญหาบางอย่างในดินแดนมัฆริบ (แอฟริกาเหนือ) จากสิ่งที่เรียกว่าหอยทาก ที่พบในทะเลทรายและตามต้นไม้ ว่าจะรับประทานได้หรือไม่ ท่านตอบว่า ฉันคิดว่ามันคล้ายกับกรณีตั๊กแตน ถ้าจับขณะมันมีชีวิตแล้วนำมาต้ม หรือย่าง ฉันคิดว่าไม่ผิดอะไรที่จะกิน แต่หากพบขณะที่มันตายแล้ว ไม่สมควรที่จะรับประทาน
อบุล วาลีด อัลบาญี (ขออัลลอฮฺโปรดเมตตาท่าน) กล่าวไว้ในอัลมุนตะกอ ชัรห์ อัลมุวัฏเฏาะอฺ (3/110) ว่า หากว่ามันได้รับการพิสูจน์ ดังนั้น กฎเกณฑ์ของหอยทากจึงเป็นเช่นเดียวกับตั๊กแตน อิมามมาลิกกล่าวว่า การฆ่ามันจะกระทำโดยการต้มเดือดหรือแทงด้วยไม้แหลมหรือเข็มจนกระทั่งมันตาย และควรเอ่ยนามของอัลลอฮฺขณะที่ทำการดังกล่าว เช่นเดียวกันกับการตัดหัวของตั๊กแตน
2. หอยทากทะเลนั้นหะลาลที่จะรับประทาน ซึ่งจัดอยู่ในกฏเกณฑ์เกี่ยวกับอาหารทะเลว่าโดยทั่วไปแล้วอนุญาตให้รับประทาน ดังดำรัสของอัลลอฮฺที่กล่าวว่า
“ได้ถูกอนุมัติแก่พวกเจ้า ซึ่งสัตว์ล่าในทะเลและอาหารจากทะเลทั้งนี้เพื่อเป็นสิ่งอำนวยประโยชน์แก่พวกเจ้า และแก่บรรดาผู้เดินทาง” (อัลมาอะดะฮฺ 5:96)
อิมาม บุคอรีย์ บันทึกว่า ท่านอุมัรฺ อิบนุค็อฏฏอบ (ขออัลลอฮฺทรงพึงพอใจท่าน) กล่าวว่า
صَيْدُهُ : مَا اصْطِيدَ ، وَطَعَامُهُ : مَا رَمَى بِهِ
“การล่า (ในทะเล) หมายถึง สิ่งที่ถูกล่า และอาหารของมันคือสิ่งที่ทะเลคายออกมา (บนชายฝั่ง)”
อิมามบุคอรีย์ รายงานจากชุร็อยฮฺ ซึ่งเป็นเศาะฮาบะฮฺของท่านนบีกล่าวว่า ท่านนบี (ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม) กล่าวว่า كُلُّ شَيءٍ فِي الْبَحْرِ مَذْبُوحٌ “ทุกอย่างในทะเลล้วนถูกเชือด (มัซบูฮ-นั่นคือนุมัติ)” อย่างไรก็ตามเราไม่พบหะดีษต้นใดที่รายงานว่าท่านนบีรับประทานหอยทาก
สรุป อนุญาต (หะลาล) ที่จะกินหอยทากทั้งสองชนิดทั้งบกและทะเล หากมีการปรุงสดถือว่าไม่ผิดแต่ประการใด เพราะมันไม่มีเลือดที่อาจทำให้อ้างได้ว่าจำเป็นต้องเชือดให้ถูกต้องและให้เลือดไหลออกเสียก่อน และหอยทากทะเลนั้นจัดอยู่ภายใต้กฎพื้นฐานที่กล่าวว่าสัตว์ทะเลโดยทั่วไปนั้นรับประทานได้
อัลลอฮฺทรงรู้ดียิ่ง
………………………………………
ฝ่ายบริการวิชาการ ศวฮ. สำนักงานปัตตานี แปลและเรียบเรียง
ข้อมูลจาก Islamqa